Przybywa bocianich gniazd w Wyrykach

W naszej miejscowości pojawiają się kolejne bocianie gniazda. Bocian biały (ciconia ciconia) coraz powszechniej zasiedla Wyryki lokując gniazda głównie na stodołach i słupach. Jedna z par kilka tygodni temu podjęła nawet próbę budowy gniazda na kominie domu mieszkalnego, zrezygnowana niepowodzeniami ostatecznie zbudowała gniazdo na słupie elektroenergetycznym. Korzystając z atrakcyjnych miejsc do żerowania w 2012 roku wokół Wyryk „stacjonowały” grupy liczące zazwyczaj od 7 do 23 ptaków niegniazdujących.

Bocian biały jest ptakiem powszechnie znanym, jest on nieodłącznym symbolem polskiej wsi i jednym ze zwiastunów wiosny. Wyróżnia się dużymi rozmiarami ciała, długą szyją oraz długimi nogami. Jego upierzenie jest zupełnie białe, jedynie lotki mają czarną barwę. Osobniki dorosłe mają intensywnie czerwone dziób i nogi, które u ptaków młodych są początkowo czarniawe, a wraz z upływem czasu stają się czerwonawe. Samce są nieco większe od samic i mają dłuższy dziób. Bociany białe latają z wyciągniętą szyją i nogami wystającymi daleko poza ogon. Często szybują i krążą na szeroko rozpostartych skrzydłach.
Bociany białe są ptakami bardzo towarzyskimi. Często tworzą stada, zarówno podczas żerowania, jak i w trakcie migracji. Szczególne znane są tzw. bocianie sejmiki, na których późnym latem gromadzą się dziesiątki, a nawet setki osobników. Pojawiają się one tam, gdzie występuje duża ilość pożywienia oraz bezpieczne miejsca do nocowania. Jest to swego rodzaju przystanek przed rozpoczęciem dalekiej wędrówki na zimowiska położone w Afryce.
W Wyrykach w ostatnich kilku latach w sierpniu zbiera się grupa licząca od 80 do blisko 100 osobników, które następnie odlatują w kierunku południowo – wschodnim.
Typowe zachowanie bocianów stanowi klekotanie – szybkie kłapanie dziobem, któremu towarzyszy naprzemienne odchylanie głowy do tyłu i opuszczanie jej. W ten sposób samiec oznajmia zajęcie gniazda, stara się zwabić samicę, a klekot wydawany w duecie przez ptaki obu płci jest częścią rytuału godowego i ma odstraszać inne bociany, pojawiające się z zamiarem przejęcia gniazda. W czasie utarczek z intruzami może dochodzić do okaleczeń, a niekiedy nawet do śmierci któregoś z walczących ze sobą rywali. Bociany są aktywne w ciągu dnia. Polują na drobne zwierzęta lądowe, takie jak myszy, norniki, krety, płazy, owady, dżdżownice, choć w miarę możliwości chwytają także ryby. Wyjątkowo ich ofiarami padać mogą jaja i pisklęta ptaków.
Bociany białe przystępują po raz pierwszy do lęgów z reguły w wieku 4 lat. Mogą tworzyć pary z tymi samymi osobnikami przez kilka sezonów. Ponowne kojarzenie się tych ptaków wynika jednak w większym stopniu z przywiązania do wypróbowanego gniazda niż do partnera, gdyż samiec i samica wędrują na zimowiska osobno. Do ich ponownego spotkania dochodzi często dopiero po powrocie na tereny lęgowe. Samce przylatują do gniazd wcześniej i kojarzą się z pierwszą samicą, która zjawi się na ich terytorium. Mimo że bociany białe gniazdują zwykle w rozproszeniu, nierzadko spotyka się kolonie gniazd znajdujące się na dachach zabudowań gospodarskich. Pojedyncze gniazda umieszczane są w różnych miejscach: na drzewach, kominach budynków, słupach energetycznych. Gniazda wykorzystywane są przez wiele lat i co roku rozbudowywane. Największe z nich mogą mieć nawet 2 m średnicy i 5 m wysokości. Jaja składane są od kwietnia, a ich wysiadywaniem zajmują się oba ptaki przez 33-34 dni. Przez pierwsze 3-4 tygodnie po przyjściu na świat pisklęta pokładają się w gnieździe, aby pozostać niewidoczne, i ożywiają się wówczas, gdy rodzice przynoszą im pokarm. Ze względu na to, że inkubacja rozpoczyna się od momentu złożenia pierwszego jaja, pisklęta klują się w kilkudniowych odstępach i mogą znacznie różnić się wielkością. W przypadku gdy pokarmu nie wystarcza dla wszystkich młodych, słabsze osobniki bywają często skazane na śmierć głodową. Zdarza się, że podczas przepychanek o pożywienie silniejsze rodzeństwo wypycha je z gniazda; jeśli wydają się one zbyt słabe, żeby przetrwać, mogą to robić także rodzice. Młode stają się lotne po ok. 2 miesiącach. Na zimowiska odlatują zwykle wcześniej niż rodzice.
Bocian biały podlega ochronie ścisłej. Pomimo przychylnego nastawienia ze strony ludzi jest on narażony na wiele niebezpieczeństw. Istotne zagrożenie stanowią dla niego napowietrzne linie energetyczne, na których ginie wiele ptaków. Pisklęta zaplątują się dość często w plastikowe sznurki, którymi dorosłe osobniki wyścielają gniazda. W Polsce bociany białe występują przede wszystkim na terenach rolniczych. Unikają rozległych obszarów leśnych i wyższych partii gór. Pojawiają się w kraju od marca do września, choć co roku pojedyncze osobniki pozostają również przez zimę. Gatunek ten najliczniej gniazduje w dolinach rzecznych, a jego największe zagęszczenie w Polsce notowane jest w północno-wschodniej części kraju. O obecności bocianów na danym terenie świadczą charakterystyczne gniazda.
    W maju br. obserwowano także w pobliżu miejscowości raczej płochliwego i skrytego bociana czarnego, który w najlepsze żerował obok bociana białego.
    Wiosną i jesienią pola i łąki wokół Wyryk są miejscem odpoczynku dla stad żurawi, które w liczbie po 200 – 300 osobników robią sobie krótkie przerwy na posiłek i odpoczynek przed dalszą drogą. Kilka par żurawi gniazduje wokół Wyryk a ich klangor jest słyszalny ze znacznych odległości (oczywiście poza okresem wysiadywania jaj i wychowywania młodych).
    Teren wokół miejscowości wiosną i jesienią przemierzają liczone w tysiącach migrujące ptaki, klucze m.in. żurawi, gęsi i czajek liczą zazwyczaj po kilkadziesiąt osobników, choć zaobserwowany rekordowy pojedynczy klucz żurawi liczył aż 670 ptaków! W ciągu kilku godzin obserwowano też przeloty kilku tysięcy gęsi spieszących na miejsca lęgowe podzielonych na dziesiątki osobnych grup. W przeciwieństwie do żurawi gęsi nad Wyrykami przelatują zarówno w ciągu dnia jak i całej nocy, ze szczególnym nasileniem okresu do 2 godzin po zapadnięciu zmroku.